Kliknij, aby dodać stronę do ulubionych
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas
CZUDEC

Cmentarz żydowski w Czudcu jest oddalony około 200 m na północny wschód od Rynku, znajduje się przy ul. Potokowej, w sąsiedztwie potoku, na terenie płaskim i zajmuje działkę geodezyjną nr 178 na nieregularnym planie o powierzchni 0,37 ha.

Data założenia nie jest znana - cmentarz powstał przypuszczalnie w XVIII w., o czym świadczy podatek płacony z tytułu jego posiadania w 1799 roku.

Przypuszczalnie podczas wojny rozpoczął się proces destrukcji cmentarza, kontynuowany w kolejnych dekadach. 8 grudnia 1961 r. Minister Gospodarki Komunalnej - procedując uchwałę Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Czudcu z 7 września 1957 r. - podpisał zarządzenie o zamknięciu cmentarza. W dołączonej dokumentacji podano, że ostatni pochówek odbył się w 1920 r., cmentarz ma powierzchnię 0,35 ha.

Obiekt uległ daleko posuniętej destrukcji. W Karcie Cmentarza z 1986 r. wpisano: "Obecnie [...] działka ogrodowa wśród pól uprawnych. Szczątkowe relikty maceb ze śladami inskrypcji jako utwardzenie mostku i schodów wykonanych we wsch. skłonie wąwozu potoku". Jako istniejące zagrożenie wskazano zupełny brak zainteresowania lokalnej społeczności stanem cmentarza.

W wyniku dewastacji wszystkie naziemne elementy cmentarza uległy zatarciu. Teren jest nieogrodzony. Brak jakiejkolwiek formy oznaczenia i upamiętnienia. W Gminnej Bibliotece Publicznej w Czudcu wyeksponowano kilka macew pochodzących z grobów między innymi: Izraela Dawida syna Naftalego Cwi, zmarłego 9 września 1917 r. oraz Hene Rachel córki Altera Chaima ha-Lewi, zmarłej 31 stycznia 1899 roku.

Obiekt jest wpisany do wojewódzkiej ewidencji zabytków, nie posiada wpisów w gminnej ewidencji zabytków oraz w rejestrze zabytków nieruchomych województwa podkarpackiego.

Tekst: Krzysztof Bielawski
Źródło:
AAN, Ministerstwo Gospodarki Komunalnej, sygn. 9/52, Decyzje o zamknięciu i przeznaczeniu ich na inny cel w województwie rzeszowskim.
Gliwa A., Sapeta A., Czudec, [w:] Województwo podkarpackie. Cmentarze żydowskie. Weryfikacja zasobu wykonana przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, red. M. Rymkiewicz, I. Kosyl, [kps] Warszawa 2018.
Myśliński K., Karta cmentarza nr 12938, [bmw] 1986.

Poszukujemy wszelkich informacji o tym cmentarzu: jego historii, wyglądzie przed wojną i po jej zakończeniu, procesie dewastacji, nagrobkach znajdujących się poza cmentarzem.
Korespondentom gwarantujemy dyskrecję.
Teksty i zdjęcia są chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji.
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas