Kliknij, aby dodać stronę do ulubionych
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas
KCYNIA (niem. Exin)

Cmentarz żydowski w Kcyni znajduje się w zachodniej części miasta, na wzniesieniu pomiędzy obecnymi ulicami Poznańską i Cmentarną. Data założenia cmentarza nie jest znana.

W 1877 r. działka cmentarna została powiększona od strony zachodniej o 3690 m kw. W tym czasie łączna powierzchnia cmentarza wynosiła 6690 m kw. Przy wejściu znajdował się dom przedpogrzebowy.

Organizacją pochówków zajmowała się Chewra Kadisza (aram. Święte Bractwo). Na początku XX w. jego przewodniczącym był Ph. Seemann.

Jesienią 1939 r. na cmentarzu pochowano Żydówki zamordowane przez Niemców na wzgórzu znajdującym się przy drodze na Żurawię. Wśród ofiar były: Berta Cohn, Róża Jacoby, Berta Löwy, Flora Landsberger, [...] Korczyńska, [...] Korczyńska (matka i córka), Auguste Salomon. Podczas drugiej wojny światowej na polecenie władz okupacyjnych nagrobki wykorzystano do utwardzania dróg i placów. Prace wykonywali robotnicy z firmy budowlanej folksdojcza Emila Posnanskiego.

W latach PRL władze miasta zamierzały przeznaczyć cmentarz na park. Na jego terenie rozbijał się cyrk i działało objazdowe "wesołe miasteczko". W 1962 r. z okazji 700-lecia Kcyni na cmentarzu ustawiona była scena, na której dla zgromadzonych wystąpił Zespół Pieśni i Tańca "Śląsk". 31 stycznia 1964 r. Minister Gospodarki Komunalnej wydał decyzję o zamknięciu cmentarza. Urząd Miasta i Gminy w Kcyni na mocy decyzji nr 8080/1/85 przeznaczył teren pod budownictwo wielorodzinne.

Pod koniec 90. na wniosek Jana Kuranta służby miejskie wydobyły około 50 nagrobków znajdujących się w chodniku przy kinie "Orzeł". Macewy początkowo złożono w magazynie Zakładu Gospodarki Komunalnej, a później zakopano na cmentarzu. Trzy nagrobki ustawiono na podmurówce z kostki brukowej.

W 2011 r. kilkanaście nagrobków odnaleziono przy budynku Zakładu Poprawczego w Kcyni, który w latach wojny pełnił funkcję niemieckiego szpitala wojskowego. 14 lutego 2018 r. pracownicy Urzędu Miejskiego razem z pracownikami i wychowankami Zakładu Poprawczego przewieźli pomniki na cmentarz, stawiając je w lapidarium.

Przy ul. Poznańskiej 21 znajduje się dawny dom przedpogrzebowy - budynek murowany z cegły, na planie prostokąta, kryty dachem dwuspadowym, obecnie wykorzystywany do celów mieszkalnych. W zachodniej części cmentarza zachowana jest aleja lipowa.

Dane osobowe odczytane z macew na cmentarzu w Kcyni. Oprac. K. Bielawski
Imię
Imię ojca
Nazwisko
Data urodzenia
Data śmierci
Informacje dodatkowe
Given name
Father's name
Surname
Date of birth
Date of death
Additional information
Hermann
Baer
03.01.1839
01.12.1920
Doris
Landecker
08.06.1859
04.11.1894
Nazwisko panieńskie: Moses
Erich
Cohn
19.05.1889
15.11.1916
Poległ podczas I wojny światowej w Warszawie
Herrman
Salomon
04.12.1809
03.11.1887
Minna
Salomon
20.11.1914
Louis
Lesser
10.05.1818
08.04.1902
Meyer
Cohn
17.01.1822
05.02.1893
Lesser
Seemann (?)
Michel Moses
Mosze
Wiener (?)
09.04.1858
Jakow
Mosze
15.04.1871
Lewita
Marcus
Mordechaj
Jehoszua
[....]
20.01.1841
Kohen
Dawid Awraham     17.07.1888  
Gedalia       1848-1849  

Tekst: K. Bielawski
Źródło:

Archiwum Akt Nowych, Ministerstwo Gospodarki Komunalnej, sygn. 9/27, Decyzje o zamknięciu cmentarzy i przeznaczeniu ich na inny cel w woj. bydgoskim.
Heppner A., Aus Vergangenheit und Gegenwart der Juden und der jüdischen Gemeinden in der Posener Länder, Breslau 1931.
Kawski T., Gminy żydowskie pogranicza Wielkopolski, Mazowsza, Pomorza w latach 1918-1942, Toruń 2007.
Korespondencja z J. Kurantem z 02.12.2007, w posiadaniu autora.
Loose I., Karta cmentarza, [bmw] 1988.
Maćkowski J., W Kcyni żydowskie macewy powróciły na cmentarz [online] http://kcynia.info/kcyni-zydowskie-macewy-powrocily-cmentarz/ [dostęp: 18.08.2019].
Rejestr miejsc i faktów zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich
w latach 1939-1945: województwo bydgoskie
, Warszawa 1981.

Dawny dom przedpogrzebowy przy cmentarzu żydowskim w Kcyni Aleja na cmentarzu żydowskim w Kcyni Cmentarz żydowski w Kcyni Nagrobek na cmentarzu żydowskim w Kcyni
foto: Krzysztof Bielawski foto: Krzysztof Bielawski foto: Krzysztof Bielawski foto: Krzysztof Bielawski
Nagrobek na cmentarzu żydowskim w Kcyni Nagrobek na cmentarzu żydowskim w Kcyni Nagrobek na cmentarzu żydowskim w Kcyni Nagrobek na cmentarzu żydowskim w Kcyni
foto: Krzysztof Bielawski foto: Krzysztof Bielawski foto: Krzysztof Bielawski foto: Krzysztof Bielawski
Kcynia - lapidarium na cmentarzu żydowskim Kcynia - macewa nagrobek na cmentarzu żydowskim w Kcyni macewa z Kcyni
foto: Aleksander Schwarz foto: Aleksander Schwarz foto: Aleksander Schwarz foto: Aleksander Schwarz

Poszukujemy wszelkich informacji o tym cmentarzu: jego historii, wyglądzie przed wojną i po jej zakończeniu, procesie dewastacji, nagrobkach znajdujących się poza cmentarzem.
Korespondentom gwarantujemy dyskrecję.

Teksty i zdjęcia są chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji.
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas