Kliknij, aby dodać stronę do ulubionych
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas
KOZIENICE
     

Cmentarz żydowski w Kozienicach znajduje się na rozległym, piaszczystym wzgórzu u zbiegu ul. Radomskiej i ul. Wójcików. Nekropolia powstała na początku XVII w. Dokładna data założenia cmentarza nie jest znana, z pewnością istniał już przed 1633 r. Powierzchnia cmentarza była kilkakrotnie - między innymi w 1761 r., 1835 r., 1843 r., 1904 r. - powiększana i obecnie zajmuje 59 598 m kw.

W 1814 r. na cmentarzu został pochowany cadyk Izrael syn Sabataja Hopstein, a jego grób stał się celem pielgrzymek wielu pobożnych Żydów.

W latach drugiej wojny światowej cmentarz uległ zniszczeniu. We wrześniu 1939 r. podczas bombardowania miasta uszkodzony został ohel. Podczas okupacji na rozkaz Niemców większość nagrobków wyrwano i wykorzystano do utwardzania dróg i podwórzy. Macewy użyto m. in. do wyłożenia placu przed plebanią, zajętą przez Gestapo. W 1942 r. w zbiorowym grobie pogrzebano ciała osób zamordowanych w trakcie deportacji ludności żydowskiej do obozu w Treblince.

17 kwietnia 1949 r. na cmentarzu odbył się pogrzeb dwóch żydowskich żołnierzy z jednostki saperskiej, ekshumowanych z polowej mogiły.

W 1957 r. na podstawie decyzji Ministerstwa Gospodarki Komunalnej cmentarz oficjalnie zamknięto, a pięć lat później Skarb Państwa przejął działkę cmentarną.

Dewastacja wiekowej nekropolii trwała także po wojnie. Przytoczmy tu fragment listu, przysłanego w 2002 r. przez jednego z mieszkańców Kozienic do Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie: "To co dzieje się na cmentarzu, przerasta ludzką wyobraźnię. Bardziej wartościowe macewy zostały ukradzione kilkanaście lat temu. Obecnie kradnie się i wywozi macewy w postaci dużych, polnych głazów; rozkopuje się cmentarz w poszukiwaniu wartościowych przedmiotów i kosztowności. Cmentarz co prawda jest ogrodzony płotem, lecz to ogrodzenie w dziwnych okolicznościach znika. Znajdujący się na cmentarzu niewielki ohel został kompletnie zdewastowany".

W 1984 r. cmentarz został ogrodzony, a nad grobem Magida z Kozienic wzniesiono skromny ohel. W 2004 r. dzięki staraniom rabina Mendla Reichberga z Nowego Jorku wykonano solidne ogrodzenie oraz wybudowano nowy, znacznie większy ohel. Wewnątrz znajduje się kilka współczesnych macew i mniejszych tablic epitafijnych, które upamiętniają:
- Izraela syna Szabataja Hopsteina, Magida z Kozienic, założyciela dynastii, zm. 28.09.1814 (14 tiszri 5575 )
- Mosze Eliakima Bria syna Izraela, drugiego kozienickiego Rebbe,
- Eliezera syna Mosze Eliakima Bria, czwartego kozienickiego Rebbe,
- Jechiela Jakowa syna Eliezara, piątego kozienickiego Rebbe,
- Jerachmiela Mosze syna Jechiela Jakowa, szóstego kozienickiego Rebbe,
- Aszera Elimelecha syna Jerachmiela Mosze,
- Isachara syna Mosze Eliakima Bria,
- Menachema wnuka Magida z Kozienic,
- Zeliga Eliezera z Kozienic syna Jakowa Icchaka z Błędowa i Mogielnicy.

W obrębie cmentarza można znaleźć około 90 macew. Są to w większości polne kamienie granitowe, bez wyrytych inskrypcji. Można przypuszczać, że stały one nad grobami osób niezamożnych, a epitafia malowano farbą. Jeden z takich nagrobków w latach osiemdziesiątych odnalazł Adam Penkalla. W tym czasie macewa miała jeszcze wyraźne inskrypcje wykonane farbą olejną. W 2013 r. na nagrobku stwierdzono już tylko relikty polichromii.

Zainteresowani odwiedzeniem cmentarza proszeni są o wcześniejszy kontakt telefoniczny z osobą przechowującą klucz (502 918 929).


tekst & zdjecia: K. Bielawski
Księgę Pamięci Kozienic znajdziesz tutaj:
Dział o cmentarzu w Kozienicach przygotowano
przy wsparciu ze strony San Francisco Bay Area Jewish Genealogical Society

Cmentarz żydowski w Kozienicach Cmentarz żydowski w Kozienicach Cmentarz żydowski w Kozienicach Cmentarz żydowski w Kozienicach
Cmentarz żydowski w Kozienicach Cmentarz żydowski w Kozienicach Cmentarz żydowski w Kozienicach - ohel Ohel w Kozienicach
Ohel w Kozienicach Ohel w Kozienicach Ohel w Kozienicach Ohel w Kozienicach
Cmentarz żydowski w Kozienicach Cmentarz żydowski w Kozienicach Cmentarz żydowski w Kozienicach Cmentarz żydowski w Kozienicach
Cmentarz żydowski w Kozienicach Ohel w Kozienicach Cmentarz żydowski w Kozienicach Cmentarz żydowski w Kozienicach
Poszukujemy wszelkich informacji o Żydach z Kozienic i ich nekropolii.
Czekamy też na relacje osób, które pamiętają ten cmentarz z okresu przed II wojną światową.
Teksty i zdjęcia są chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji.
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas