Kliknij, aby dodać stronę do ulubionych
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas
MIKOŁAJKI
Dział o cmentarzu w Mikołajkach
powstał dzięki wsparciu udzielonemu przez
San Francisco Bay Area Jewish Genealogical Society

Cmentarz żydowski w Mikołajkach (niem., Nikolaiken) jest położony ok. 1,1 km na południowy wschód od centrum miejscowości, znajduje po zachodniej stronie ul. Dybowskiej. Cmentarz zajmuje działkę geodezyjną nr 281002 4.0001.465, na palnie zbliżonym do rombu, o powierzchni 583 m kw.

Brak szczegółowych informacji o historii obiektu oraz o jego dewastacji w okresie II wojny światowej i w latach późniejszych. W różnych publikacjach założenie cmentarza datuje się na 1881 r., jednak zachowane nagrobki z 1862 r. i 1847/1848 r. świadczą, że cmentarz powstał znacznie wcześniej.

W 2016 r. w obrębie cmentarza zidentyfikowano 27 macew w różnym stanie zachowania oraz 20 grobów bez tablic nagrobnych lub bez czytelnych epitafiów. Część macew jest przemieszczonych względem właściwego miejsca pochówku.

Mikołajki - panoramiczne zdjęcie cmentarza żydowskiego
foto: Jacques Lahitte

Najstarszym nagrobkiem jest destrukt macewy, z imieniem Icchak i datą zgonu 12 [....] 5608 r. (1847/1848 r. według kalendarza gregoriańskiego). Najmłodsza macewa stoi na grobie Georga Schetzera (Jehudy syna Jakowa), zmarłego 30 listopada 1931 roku.

Pochówków dokonywano w układzie rzędowym, jednak bez częstego na cmentarzach żydowskich podziału na kwatery męskie i żeńskie. Chronologiczną kolejność pochówków widać jedynie w dwóch skrajnych rzędach w zachodniej części cmentarza, gdzie znajdują się groby osób zmarłych w latach 1880-1894. Najstarsze cztery macewy z lat 1847/48, 1862 i 1868 stoją w centralnej części, w stosunkowo niewielkim oddaleniu od siebie, przy czym destrukt nagrobka z 1847/1848 r. jest najprawdopodobniej przemieszczony w stosunku do grobu. Trzy najmłodsze nagrobki z lat 1911, 1912, 1931 są rozproszone w różnych sektorach cmentarza.

Nagrobki to z reguły stele w formie stojących pionowo prostokątów, zakończonych łukami podkowiastymi, wklęsło-wypukłymi z uskokiem. Pojedyncze nagrobki mają formę obelisków. Większość nagrobków posadowiono na cokołach i postumentach, a groby posiadają obramowanie. Jako materiał do wykonania nagrobków używano piaskowca i betonu (tego ostatniego głównie do obramienia grobów), rzadziej granitu.

Inskrypcje wykonywano metodą wklęsłą. Najczęściej występują inskrypcje mieszane, w języku hebrajskim i niemieckim, przy czym widoczny jest priorytet języka hebrajskiego. W ersję hebrajską często ryto na awersie nagrobka, a niemiecką - na rewersie, lub wersję hebrajską u góry, a niemiecką - w dolnej części macewy.

W porównaniu do epitafiów z cmentarzy żydowskich w środkowej Polsce, inskrypcje z Mikołajek są stosunkowo krótkie i lakoniczne, ograniczone do imienia i nazwiska zmarłego, imion i nazwisk ojca oraz rzadziej męża lub nazwiska panieńskiego, daty urodzenia i zgonu.

Zdobienia macew ograniczają się do wyodrębnienia pola lub płyciny inskrypcyjnej oraz odcięcia płaszczyzny inskrypcyjnej od przyczółka. Z bogatego zestawu charakterystycznych dla żydowskiej sztuki sepulkralnej symboli tylko w zwieńczeniu jednego nagrobka pojawiają się dłonie w geście błogosławieństwa. Inne naczółki dekorowano motywami geometrycznymi i florystycznymi.

Cmentarz otacza ogrodzenie z metalowej siatki. Brak furtki, skradzionej kilka lat temu. Wzdłuż granic cmentarza rośne kilkanaście lip i jesionów, zasadzonych prawdopodobnie w okresie międzywojennym.

W 2006 r. staraniem mieszkańców Mikołajek, przy współpracy z Fundacją Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, cmentarz został uporządkowany. Opiekę nad nim sprawują członkowie Zboru Kościoła Zielonoświątkowego "Emaus" w Mikołajkach. Cmentarz jest wzmiankowany w publikacjach turystycznych jako jedna z atrakcji Mikołajek.

Obiekt jest wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa warmińsko-mazurskiego ( nr rej.: A-882 z 22.11.1991).

Spis pochowanych na podstawie zachowanych nagrobków. Oprac. K. Bielawski, 2016
Nazwisko
Imię
Imię hebrajskie
Imię ojca
Data zgonu
Informacje dodatkowe
Surname
Given name
Hebrew Name
Father's Name
Date of death
Additional information
Podbielski
Rosalie
Rachel
Eliezer Meretzky
14.01.1911
Data urodzenia 1864
Izrael
Zeew Jaakow (?)
Z Kolna
Rosenberg
Eugen
Elijahu
Eliezer ha-Kohen
16.06.1881
Data urodzenia 30.10.1871, kohen
Demant
Rosalie
Rachel
Jehoszua ha-Lewi
13.01.1888
Aleksander
Mosze ha-Lewi
03.05.1868
Lewita
05.03.1868
Sara
Eliezer ha-Lewi
02.04.1881
Orzolkowski
Aharon
Gerszon Lejb
18.02.1892
Data urodzenia 04.12.1848, chazan
[R]osenberg
Elieser
Eliezer
Mosze ha-Kohen
12.01.1912
Kohen
Yitzhak
Icchak
Meir ha-Lewi
23.03.1862
Lewita
Chodorowski
Ephraim
Efraim
Chaim
01.03.1893
Data urodzenia 01.08.1851
Schetzer
Georg
Jehuda
Jaakow
30.11.1931
Data urodzenia 14.02.1890
Cingelbach
Sara
Sara
Ezwria
18.04.1885
Pfingst
Henriette
Ita
30.11.1885
Data urodzenia 25.11.1824, nazwisko panieńskie Wieberk (?), mąż Jehuda
Wohlgemuth
Julius
Natan
Josef
08.03.1886
Alexander
Bertha
Bejla
Eliezer Lipman
29.12.1887
Żyła 71 lat, nazwisko panieńskie Neuman
Friedlaender
Salomon
Szlomo
Jom Tow
07.02.1889
Żył 76 lat
Silbermann
Berech
Cwi Dow
Lejb
05.02.1890
Żył 42 lat
Kamnitzer
Lydia
Liba
Natan
09.11.1880
Data urodzenia 07.02.1849
Krohn
Nathan Meyer
Natan
Meir
24.03.1881
Data urodzenia [...].01.1811
Krohn
Wilhelmine
Mirel
Zeew
14.02.1883
Data urodzenia 24.05.1815, nazwisko panieńskie Jaruslawsky
Aronsohn
Frederike
Frejda
Mordechaj
12.09.1885
Data urodzenia 08.11.1826, mąż Szalom, nazwisko panieńskie Cohn
Leopold
Jeanette
Nechla
Cwi
24.11.1891
Żyła 72 lata, nazwisko panieńskie Heymann
Aronsohn
Salomon
Szalom
Szlomo
12.11.1894
Data urodzenia 08.11.1826
Pfingst
Emilie
Ester
Jehuda Lejb
09.06.1898
Data urodzenia 11.08.1869
Pfingst
Leib
Jehuda Lejb
06.10.1899
Data urodzenia 24.11.1821
Icchak
1847/1848 (?)

tekst: Krzysztof Bielawski
Kliknij by obejrzeć film nagrany na tym cmentarzu

Cmentarz żydowski w Mikołajkach
Cmentarz żydowski w Mikołajkach
Cmentarz żydowski w Mikołajkach
Cmentarz żydowski w Mikołajkach
foto: Krzysztof Bielawski
foto: Krzysztof Bielawski
foto: Krzysztof Bielawski
foto: Krzysztof Bielawski
Cmentarz żydowski w Mikołajkach
Cmentarz żydowski w Mikołajkach
Cmentarz żydowski w Mikołajkach
Cmentarz żydowski w Mikołajkach
foto: Krzysztof Bielawski
foto: Krzysztof Bielawski
foto: Krzysztof Bielawski
foto: Krzysztof Bielawski
Cmentarz żydowski w Mikołajkach
Cmentarz żydowski w Mikołajkach
Cmentarz żydowski w Mikołajkach
Cmentarz żydowski w Mikołajkach
foto: Krzysztof Bielawski
foto: Krzysztof Bielawski
foto: Krzysztof Bielawski
foto: Krzysztof Bielawski
Macewy w Mikołajkach (foto: Barbara Dębowska)
macewa macewa macewa macewa
Poszukujemy wszelkich informacji o tym cmentarzu: jego historii, wyglądzie przed wojną i po jej zakończeniu, procesie dewastacji, nagrobkach znajdujących się poza cmentarzem.
Korespondentom gwarantujemy dyskrecję.
Teksty i zdjęcia są chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji.
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas