Kliknij, aby dodać stronę do ulubionych
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas
OPATÓW

Cmentarz żydowski w Opatowie jest oddalony około 350 m na południowy wschód od Rynku, znajduje się na wzniesieniu nad rzeką Kanią, w pobliżu skrzyżowania obecnych ul. Mikołaja Kopernika i ul. Partyzantów.

Cmentarz został założony nie później w czwartej dekadzie XVII w. Najstarsza wzmianka o jego istnieniu pochodzi z 1639 r., kiedy Żydzi oskarżyli kanonika Szymona Zelewskiego o współudział w niszczeniu nagrobków.

Przed 1939 r. cmentarz zajmował działkę na planie zbliżonym do litery L, o powierzchni około 3 ha. Teren był ogrodzony, przy bramie stał dom przedpogrzebowy, w pobliżu wejścia znajdowały się groby cadyków z Opatowa.

W latach Zagłady cmentarz stał się miejscem egzekucji. Niemcy rozstrzelali i pogrzebali na nim około 300 osób, m.in. kilkudziesięciu Żydów (w większości członków Judenratu i Żydowskiej Służby Porządkowej) pozostawionych do uporządkowaniu getta po jego tzw. likwidacji. W kolejnych miesiącach na cmentarzu Niemcy mordowali osoby ujęte podczas ukrywania się. Prawdopodobnie ostatni pogrzeb miał miejsce 5 września 1945 r., po napadzie nad dom Lejba Zilberberga.

Cmentarz został zdewastowany przez część mieszkańców oraz władze miasta.
Jak stwierdziło w 1958 r. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach, do największych zniszczeń doszło po 1945 r. w wyniku kradzieży nagrobków. 26 listopada 1956 r. Minister Gospodarki Komunalnej wydał decyzję o zamknięciu cmentarza, a 27 stycznia 1962 r. o jego likwidacji. W kolejnych latach zbudowano na nim przedszkole, dom kultury i muszlę koncertową; resztę terenu przekształcono na park. Z naziemnej warstwy cmentarza zachował się fragment kamiennego muru.

W 1989 r. dzięki staraniom Towarzystwa Miłośników Ziemi Opatowskiej na cmentarzu urządzono lapidarium.

Właścicielem cmentarza jest Skarb Państwa. Lapidarium jest wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa świętokrzyskiego (A.532 z 22.04.1991 r.).

Tekst: Krzysztof Bielawski
Źródło:
AAN, Ministerstwo Gospodarki Komunalnej, sygn. 9/32, Decyzje o zamknięciu cmentarzy
i przeznaczeniu ich na inny cel w województwie kieleckim.
"Biuletyn Żydowskiej Agencji Prasowej" z 22.09.1945.
Glińska N., Rek J., Opatów, [w:] Województwo świętokrzyskie. Cmentarze żydowskie. Weryfikacja zasobu wykonana przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, red. M. Rymkiewicz, I. Kosyl, [kps] Warszawa 2018.
Kaleta A., Cmentarz żydowski w Opatowie, praca magisterska obroniona na UMCS, Lublin 1999.

zdjęcie: Jacques Lahitte zdjęcie: Jacques Lahitte zdjęcie: Asa Yitzchak Baitch
Poszukujemy wszelkich informacji o tym cmentarzu: jego historii, wyglądzie przed wojną
i po jej zakończeniu, procesie dewastacji, nagrobkach znajdujących się poza cmentarzem.
Korespondentom gwarantujemy dyskrecję.
Teksty i zdjęcia są chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji.
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas