W 1947 r. w odpowiedzi na polecenie Wojewody Kieleckiego, Zarząd Miejski w Ostrowcu Świętokrzyskim przewiózł na cmentarz nagrobki wykorzystane przez Niemców do utwardzenia chodnika i brzegu rzeki.

Dewastacja cmentarza była kontynuowana przez niektórych mieszkańców oraz władze miasta. Nie później niż od 1952 r. miejscowi urzędnicy przygotowywali się do "uporządkowania cmentarza". Na ich prośbę 26 marca 1953 r. Zarząd Główny Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce - świeckiej organizacji, której władze były zdominowane przez komunistów - wyraził zgodę na przekształcenie cmentarza na park i urządzenie w nim lapidarium. 24 grudnia 1953 r. Prezydium Rady Narodowej w Ostrowcu Świętokrzyskim przyjęło uchwałę "w sprawie przystosowania terenu byłego cmentarza żydowskiego na tereny zielone". W uzasadnieniu podano: "Na terenie miasta znajduje się były cmentarz żydowski o powierzchni 4 ha. [...] Ogrodzenie z muru ceglanego zostało rozebrane przez okupanta, z poprzedniej ilości nagrobków kamiennych przetrwało do chwili obecnej 40% - z czego wiele jest poniszczonych i porozrzucanych po całym terenie, na terenie tym brak jest jakichkolwiek roślin, pozostały jedynie dęby w liczbie 13 szt. (w wieku około 100 lat), które na skutek rozgrodzenia i braku opieki nad cmentarzem uległy całkowitemu zniszczeniu (kora do wysok. ok. 3 m zdarta, wnętrza drzew wypalone), podgórze od strony południowej rozkopane celem wydobywania piachu. Od roku 1945 na cmentarzu nie były chowane zwłoki. Wokół cmentarz obudowany budynkami mieszkalnymi, przy czym budynki te sąsiadują w przeważającej części bezpośrednio z osiedlem. Dzisiejszy stan cmentarza to obraz przedstawiający zapuszczenie, dewastację i profanację. Wobec powyższego PMRN w zaaprobowanym wstępnym planie zagospodarowania przestrzennego miasta teren tego cmentarza przewidziało na park. [...] W tym celu Prez. MRN zamierza:
1/ Zebrać pozostałe nagrobki w jedno odpowiednio zaplanowane miejsce, układając z nich symboliczny pomnik.
2/ Zaprojektować i urządzić otoczenie dekoracyjno-parkowe wokół tego pomnika.
3/ Pozostałą część cmentarza rozplanować i urządzić jako park, którego realizacja postępowałaby stopniowo w miarę przyznawanych kredytów".

10 grudnia 1954 r. Minister Gospodarki Komunalnej podpisał decyzję o zamknięciu cmentarza o powierzchni 3,2672 ha. Wcześniej Ministerstwo Gospodarki Komunalnej w piśmie do Urzędu do Spraw Wyznań wysunęło argument, że zamknięcie cmentarza i przekształcenie go na park "polepszy warunki zdrowotne i estetyczne tej części miasta".

26 maja 1955 r. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach poinformowało MGK o uporządkowaniu cmentarza, obsianiu trawą obsypującej się skarpy i zmagazynowaniu w jednym miejscu nagrobków. Utworzono z nich lapidarium.

W 1980 r. Adam Penkalla wykonał inwentaryzację 157 macew, ustawionych w rogu cmentarza. Daty śmierci udało się odczytać na 123 nagrobkach. Większość z nich pochodziła z okresu międzywojennego, pozostałe powstały w drugiej połowie XIX w. Ostrowieckie macewy były dziełem miejscowych kamieniarzy, używających piaskowca z lokalnych kamieniołomów. Wymiary nagrobków wskazują, że wiele wyprodukowano seryjnie, wykuwając jedynie odpowiedni tekst i zdobienia. Jednak - jak zauważył A. Penkalla - "kamieniarzom żydowskim nie brakło wyobraźni. Nie ma bowiem dwóch takich samych obiektów. Każdy różni się detalem, formą symboliki czy też tekstem inskrypcji". Na cmentarzu w Ostrowcu dominują tradycyjne macewy - stele o półokrągłym zwieńczeniu, z hebrajskimi inskrypcjami i płaskorzeźbioną symboliką typową dla żydowskiej sztuki sepulkralnej. Wyróżnia się nagrobek lekarki Róży Malingerowej, wykonany w formie obelisku z polskojęzycznym epitafium.

W 2010 r. miejscowy społecznik ujawnił macewy tkwiące w murze cmentarza komunalnego w Ostrowcu Świętokrzyskim. Według jednego z mieszkańców miasta " mur ten powstał prawdopodobnie pomiędzy 1957 a 1968 r. W 1957 r. władze podjęły decyzję o przekształceniu cmentarza w park. Druga data to moment otwarcia cmentarza komunalnego i pierwszych pochówków. Mur wtedy już musiał stać, gdyż zaraz za nim znajduje się aleja zasłużonych, gdzie znajdują się najstarsze na tym cmentarzu groby miejscowych notabli. Zapewne podczas porządkowania kirkutu, połamane macewy zostały przeznaczone jako budulec do powstającego cmentarza". W ostatnich latach macewy użyte do celów budowlanych znaleziono także na terenie posesji przy ul. Mickiewicza, przy zakładzie wulkanizacyjnym przy ul. Sienkiewicza 59 oraz w utwardzeniu parkingu hotelu Pałac Tarnowskich.

W 2018 r. z inicjatywy Meira Bulki z organizacji J-nerations odbudowano ohel cadyka Meira Jechiela ha-Lewi Halsztoka.

Właścicielem cmentarza jest Skarb Państwa. Obiekt jest wpisany do rejestru zabytków nieruchomych. Spis części zachowanych nagrobków jest dostępny na stronie https://sztetl.org.pl/pl/miejscowosci/o/696-ostrowiec-swietokrzyski/115-pamiec-w-kamieniu/26496-cmentarz-przy-ul-sienkiewicza .

Klucz do bramy lapidarium udostępniają funkcjonariusze Straży Miejskiej z posterunku przy ul. J. Głogowskiego 3/5 (tel. 41 267 22 06).

Tekst: Krzysztof Bielawski
Źródło:
Archiwum Akt Nowych, Ministerstwo Gospodarki Komunalnej, sygn. 9/32, Decyzje o zamknięciu cmentarzy
i przeznaczeniu ich na inny cel w województwie kieleckim.
Archiwum Państwowe w Kielcach, Urząd Wojewódzki Kielecki II, sygn. 305/30, Usunięcie z chodników miast kamieni pochodzących z cmentarzy żydowskich.
Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego im. E. Ringelbluma, Relacje. Zeznania ocalałych,
sygn. 301/2430, Relacja A. Friedentala.
"Biuletyn Żydowskiej Agencji Prasowej" z 03.06.1945.
"Biuletyn Żydowskiej Agencji Prasowej" z 12.11.1945.
Brociek W.R., Penkalla A., Renz R., Żydzi ostrowieccy. Zarys dziejów, Ostrowiec Świętokrzyski 1996.
"Gazeta Warszawska" z 07.12.1893.
Penkalla A., Karta cmentarza nr 14195, [bmw] 1987.
Crisci C., Ostrowiec Świętokrzyski, [w:] Encyclopedia of Camps and Ghettos 1933-1945, t. 2, cz. A: Ghettos in German-Occupied Eastern Europe, red. M. Dean, Bloomington 2012.
Penkalla A., Żydowskie ślady w województwie kieleckim i radomskim, Radom 1992.
Rek J., Pedrycz W., Ostrowiec Świętokrzyski, [w:] Województwo świętokrzyskie. Cmentarze żydowskie. Weryfikacja zasobu wykonana przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, red. M. Rymkiewicz, I. Kosyl, [kps] Warszawa 2018.
Tokarska-Bakir J., Malarz i dziewczyna. Ostrowiec, 19 marca 1945 [online] https://www.academia.edu/43843763/Malarz_i_dziewczyna_Ostrowiec_19_marca_1945 [dostęp: 01.02.2020].